Verlengstuk of eigen domein

/ rttevelde / Een reactie plaatsen

Het is goed dat de kerk een moreel voorbeeld laten zien in de bestrijding van het coronavirus. Een tweede mijl meegaan is goed als tegenwicht tegen een religieus egoïsme dat zich niet tijdelijk iets kan ontzeggen. De kerken zijn echter geen verlengstuk van de overheid, maar staan voor een heel eigen opdracht: het Evangelie van Jezus Christus verkondigen, en een gemeenschap vormen die leeft van Zijn verzoening.

De coronacrisis legt veel zaken bloot die anders verborgen bleven of waar we in de snelheid van het leven aan voorbij konden gaan. Ik denk aan de sterk uiteenlopende reacties die mensen laten zien: ontkenning, angst, woede, berusting. Onder de rationele argumenten die gebruikt worden voor of tegen een strenge lockdown, voor of tegen het dragen van gezichtsmaskers, voor of tegen vaccinatie blijken primaire emoties te liggen die per persoon verschillen. Dat maakt het ook zo lastig om elkaar te begrijpen en te bereiken.

De spanningen die dit oproept bijvoorbeeld binnen een schoolteam, een voetbalclub en ook een gezin vormen wat mij betreft een van de naarste bijwerkingen van de crisis. Ongewild treedt er verzuring en verwijdering op in de onderlinge verhoudingen, terwijl we elkaar juist nu zo nodig hebben.

Ook op het terrein van de theologie roept de coronacrisis thema’s naar boven die lange tijd niet zo sterk in de aandacht stonden.

Lees verder →

Ambt M/V: een aantal bezwaren

/ rttevelde / 1 reactie

De afgelopen kleine twee jaar mocht ik in verschillende gemeentes een lezing houden op een avond over ‘M/V en ambt’. Nu die reeks wat lijkt op te drogen, plaats ik het verhaal (korte versie) hier op mijn blog.

Het thema ‘Man/vrouw en ambt’ is breed en complex. Je kunt er veel verschillende verhalen bij houden en van allerlei kanten vragen stellen. De concrete aanleiding zijn nu de besluiten die de synode van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) in 2017 nam. Ik begin even met een stapje terug. Hoe kunnen we deze besluiten interpreteren? Ik stel die vraag eerst wat globaal, van een afstandje. Je kunt op minstens drie manieren naar het geheel kijken:

  • De synode zegt: het is bijbels verantwoord om ook de vrouwen in de ambten te laten dienen. Als je dat letterlijk neemt, zul je dus naar de aangevoerde bijbelse gronden kijken: zijn die overtuigend en afdoende om deze conclusie te trekken?
  • Je zou de besluiten ook kunnen opvatten in de zin van “We komen er niet eenduidig uit, maar we willen nu toch een beslissing nemen, en dus doen we maar dit.” Een verlegenheidsoplossing dus, om in een langlopende discussie toch de knoop door te hakken. Tot op zekere hoogte zou ik dat kunnen volgen, ook al ben ik van de gemaakte keuze niet overtuigd. Maar als je let op de toon van de synodebesluiten en de communicatie er omheen, dan lijkt dat niet op een verlegenheidsoplossing.
  • Niet in de officiële teksten, maar wel in de gesprekken er omheen, kom je soms nog een andere benadering tegen. Dan zeggen mensen: moet je dat eigenlijk wel willen, om op grond van de Bijbel dit vraagstuk op te lossen? Wij leven nu eenmaal in een andere cultuur, en in die cultuur kun je ’t als kerk niet maken om vrouwen dit recht te onthouden. Laat de Bijbel er alsjeblieft buiten! Soms proef je een onderlaag die te maken heeft met emancipatie, met de rechten van vrouwen die eeuwenlang met voeten getreden zijn, zoals sommigen zeggen. Dan wordt de vraag naar ‘de vrouw in het ambt’ een strijd tussen de seksen. Als het M/V-besluit deze strekking zou hebben, dan moeten we een heel ander gesprek voeren …

Voor de rest van mijn verhaal ga ik uit van de eerste benadering, en dan wil ik graag drie punten naar voren brengen. Lees verder →

Wie niet sterk is …

/ rttevelde / Een reactie plaatsen

Toelichting: deze preek hield ik bij mijn afscheid als predikant in Pijnacker-Nootdorp, op 12 juli 2015. De toepassing op andere plaatsen en omstandigheden is – denk ik – met gemak te maken.

Gemeente van onze Heer Jezus Christus,

Een gemeente die een beetje achteraf ligt. Er gebeurt niet zoveel. En wat er zo af en toe te beleven valt, dat komt niet in de krant. Het is een klein clubje, mensen die niet zoveel voor elkaar krijgen. Je vraagt je soms af: is dit nog wel levensvatbaar? Als je niet beter wist, zou je denken dat dit gaat over onze kerk hier in Pijnacker-Nootdorp.

In feite is dit het beeld van de kerk in Filadelfia. Een stad ergens in het westen van Turkije. Nog niet zolang geleden uit de grond gestampt. Lees verder →

De Bijbel in het midden

/ rttevelde / Een reactie plaatsen

Dit najaar werd aan de synode van de Protestantse Kerk Nederland een document aangeboden onder de titel ”De Bijbel in het midden”. Prof. Maarten Wisse geeft in dit stuk een handreiking voor het ”geloofsgesprek te midden van verschillen”. Een spannende combinatie: verschillen in de beleving en inhoud van het geloof kunnen het onderlinge gesprek bemoeilijken. Met de Bijbel in het midden is er echter altijd nieuwe inspiratie en voeding. De verschillen in de kerk weerspiegelen volgens Wisse de verschillen en de ontwikkelingen die in de Bijbel zelf zijn waar te nemen. Daarom helpt de Bijbel om bij alle verschil het gesprek aan te gaan. Lees verder →

Onverwisselbare eigenheid

/ rttevelde / Een reactie plaatsen

Een themadienst over ‘Man/vrouw en ambt’, dat is best een beetje riskant. We zitten er gauw in als een discussie over standpunten: je bent voor of tegen vrouwelijke ambtsdragers, en zomaar trek je dan gegevens uit de Bijbel jouw kant op. Terwijl het erom moet gaan dat we het héle onderwijs van de Bijbel ter harte nemen.

Voor deze avond kan ik op verschillende punten beginnen. De vele voorbeelden in de Bijbel waar je vrouwen actief ziet. Wat het Nieuwe Testament zegt over de ambten en over het bredere geheel van gaven van de Geest voor mannen én vrouwen. En natuurlijk ook nog de zogenoemde ‘zwijgteksten’.

Toch kies ik voor een andere insteek. Het Bijbelgedeelte dat ik centraal wil stellen is Efeze 5:21-33. Hier vinden we een knooppunt van veel vragen die in de discussies over ‘man/vrouw en ambt’ van belang zijn. We kunnen van alles vinden van de vormgeving van kerkelijke functies. We kunnen theorieën hebben over de wisselwerking van Bijbel en cultuur. Maar hier worden we op het grondvlak van ons leven en van ons samenleven aangesproken. Lees verder →

ABC van het geloof: over Gods Drieëenheid

/ rttevelde / 1 reactie

Preek bij HC zondag 8 / Schriftlezing 1 Tessalonicenzen 1

Soms doen mensen alsof het een soort hogere wiskunde is, het geloof in God de Drie-enige. Met een simpel sommetje kom je niet uit: 1+1+1 = 3. Maar als je nu het hele bord vol schrijft met formules, kom je dan toch op 1 uit? formulesVan buiten het christelijk geloof kan zo belachelijk gemaakt worden wat wij geloven, onmogelijk toch? En van binnenuit kun je je er ongemakkelijk bij voelen. Gewoon geloven maar, je kunt het toch niet uitleggen.

Als je begint te lezen in de brief die Paulus schrijft aan de Tessalonicenzen, heb je dat beeld totaal niet. Er is niets ingewikkelds aan, hoe hij begint met de Vader en de Heer, en dan later spreekt over de Vader, de Geest, de Zoon. Geen hogere wiskunde, maar eerder het ABC van het geloof. Een abc-tje, dat is een makkelijk lesje voor beginners.

Zo dichtbij het begin komen we met 1 Tessalonicenzen inderdaad. Even wat achtergrond. Tessalonica, tegenwoordig Saloniki, ligt in Macedonië, het noorden van Griekenland. Lees verder →

GTU – wat nu?

/ rttevelde / 2 reacties

De klap kwam hard aan. Op 10 oktober wees de synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken met duidelijke meerderheid het voorstel af om te komen tot een gezamenlijke Gereformeerde Theologische Universiteit. Persoonlijk zag ik dit al wel een tijdje aankomen, de signalen rond de TU Apeldoorn waren weinig hoopgevend. En toch, als het dan zover komt …

Over de oorzaken van het mislukken van de GTU is genoeg te zeggen. In grote lijnen is het verhaal wel duidelijk: de Christelijke Gereformeerde Kerken wilden geen afstand doen van de directe kerkelijke zeggenschap over hun predikantsopleiding, en er bestaat een zeker wantrouwen richting de kerkelijke partners GKv en NGK dat door de recente besluiten over ‘de vrouw in het ambt’ en de nagestreefde hereniging van beide kerken wordt versterkt. Door alles heen speelt de moeite die men binnen de CGK heeft om de onderlinge eenheid te bewaren (zie de diagnose die Stefan Paas stelt in het RD).

Mij houdt sinds het afwijzende besluit van de CGK-synode vooral deze vraag bezig: hoe nu verder? Lees verder →

Een goed begin: De aard van Gods handelen als voorwaarde voor de geschiedenis van het heil

/ rttevelde / 1 reactie

Op 22 september 2017 organiseerden AKZ+ (weetwatjegelooft.nl) en enkele andere instanties een studiedag “Evolutie: Stel dat het waar is …” naar aanleiding van het nieuwe boek van Gijsbert van den Brink,  En de aarde bracht voort: Christelijk geloof en evolutie. In het 4e themablok “Evolutietheorie en heilsgeschiedenis: schepping, historische Adam, zondeval en verlossing” leverde ik een bijdrage vanuit de Systematische Theologie. De bijdragen van deze studiedag worden tevens geplaatst op Theoblogie, en zullen waarschijnlijk later nog in boekvorm gepubliceerd worden.

Ik laat de tekst van mijn bijdrage volgen in de vorm waarin ik die uitsprak.

Gijsbert heeft ons een flinke kluif toegegooid, en daar zetten we vandaag graag de tanden in. Zelf heb ik veel van dit boek geleerd. De componenten van de evolutietheorie zijn fair en op de meest overtuigende wijze beschreven. In de eigen argumentaties van Gijsbert van den Brink blijven de domeinen ‘evolutie’ en ‘orthodox christelijk geloof’ niet los van elkaar staan. Oprecht en vasthoudend zoekt hij naar de implicaties van ‘evolutie’ voor het orthodox-christelijke geloof. Lees verder →

Ambt M/V: Besluit en gronden (1)

/ rttevelde / 10 reacties

In deze blog een eerste stap in de duiding en waardering van de besluiten over ‘M/V en ambt’ die de GS Meppel nam op 15/16 en 29 juni 2017. De officiële tekst, met een toelichtende brief aan alle kerken, is hier te vinden.

Gevoelig

Wanneer ik aan een bespreking van besluit en gronden begin, weet ik dat dit op verschillende manieren gevoelig ligt. Op voorhand had de beslissing over het al dan niet openstellen van ambten voor zusters in de kerk al een behoorlijke lading gekregen. Dit blijkt opnieuw uit de reacties nu de besluiten genomen zijn. Voor sommigen voelt het als een bevrijding, na een jarenlange strijd tegen onrecht en uitsluiting. Anderen zijn geschokt omdat zij het gevoel krijgen dat de Bijbelse lijn wordt verlaten. Het is een hele opgave om in die tegenstrijdige en soms verwarrende gevoelens elkaar in het oog en in het hart te houden. Maar al te snel koesteren we ons eigen – nieuwe of oude – gelijk, en sluiten we de ander buiten. Bij wat ik schrijf is het mijn oprecht verlangen dat juist in het zuiver omgaan met verschillende opvattingen de eenheid in Christus zich zal bewijzen. Lees verder →